De prof met de duizend ideeën

Ik ben een verwoed lezer van het Chemisch2Weekblad, het tijdschrift voor Nederlandse chemici, en wat ik vooral interessant vind zijn de gesprekken met professoren over hun visie, en waarom ze zo goed zijn geworden. Nou is dat vaak nogal opscheppen of voorspelbare dingen zeggen als 'samenwerken, streven naar kwaliteit en hard werken', maar één geval was zó apart dat het me nog steeds bijstaat. Het was van een hoogleraar begin 30 (dat is extreem jong voor een professor) die vertelde hoe het kwam dat hij altijd zulke goede ideeën had.

"Wel," zo vertelde hij, "ik probeer elke dag een paar nieuwe ideeën te bedenken en schrijf die dan in mijn ideeënboek. Als ik dan met mijn huidige onderzoek klaar ben en een nieuw onderzoek wil beginnen, heb ik honderden ideeën om uit te kiezen, en daar zitten altijd wel een paar goede tussen."

Hoewel dit verhaal misschien raar of zelfs opschepperig klinkt, is dit één van de weinige succesformules die echt werkt. Het staat ook bekend als het Pauling-principe.

Linus Pauling (1901-1994) was een van de veelzijdigste wetenschappers ooit. Hij was samen met Albert Einstein de enige 20e-eeuwse wetenschappers die beschouwd worden als deel van het gezelschap 20 grootste wetenschappers aller tijden, is één van de vier wetenschappers die twee Nobelprijzen hebben gewonnen, en de enige die ooit Nobelprijzen heeft gewonnen in verschillende gebieden (scheikunde en de vrede, in zijn geval). Hoewel Einstein beroemder is, was Pauling dus zeker ook niet de minste.

Pauling was zeker niet een "één-idee"-persoon. Hij begon als iemand die molecuulstructuren met behulp van kristalmetingen ophelderde, was een van de eersten die quantummechanica op de structuur van moleculen toepaste, maar heeft later zijn interessegebied verlegd naar biochemie, waar hij tot het team hoorde dat de nu onder biologen beroemde "alfa-helicen en beta-sheets" voorspelde. Pauling had ook bijna de structuur van DNA ontdekt, Watson en Crick waren hem nèt voor.

Pauling was misschien een briljante man, maar hij had ook een goed "geloofspatroon" voor een wetenschapper. Zoals hij zelf zei: "De beste manier om een idee te krijgen is een HELEBOEL ideeën te krijgen, en de slechte weg te gooien" Dat deed hij, maar dat deed de jonge professor dus ook - misschien door Pauling geïnspireerd.

Betekent dat nou dat je alleen maar een schrift hoeft aan te schaffen, elke dag daarin een paar ideeën op te schrijven, en de Nobelprijzen komen in je schoot vallen? Wel, zo eenvoudig is het helaas niet. Ik heb het zelf geprobeerd tijdens mijn eigen promotieonderzoek. Maar omdat ik mijn onderzoeksontwerp meestal saai en onbelangrijk vond voelde mijn brein zo dor en ideeënloos aan als de Sahara, en de paar ideeën die eruitdruppelden waren miezerige cactusjes van ideeën, geen schitterende bloemen voor prijswinnend onderzoek. Om een of andere reden werkt het voor mij wel bij dingen als deze columns - de eerste zes dagen had ik al veel meer goede ideeën dan ik in zes maanden bloggen kon gebruiken! Dus als je iets echt leuk vind, koop een schrift of notitieblok om in te "Paulingen". Er zijn slechtere manieren om beroemd te worden...