Gevaarlijk zeezout

Zout heeft een fascinerende geschiedenis. Vroeger was het erg duur, en werden mensen soms zelfs in zout uitbetaald - ons woord salaris komt van "salis", het Romeinse woord voor zout. Maar zout is tegenwoordig geen onbetaalbare luxe meer, en dat merken de artsen: de meeste mensen krijgen teveel zout binnen. En dat is ook gemakkelijk: zout zit in brood, koekjes, vlees (en vooral verwerkt vlees als worst), patat, kaas... Dat komt allereerst omdat zout noodzakelijk is voor het leven, maar vooral ook omdat het zo lekker smaakt. Zout maskeert bittere smaken, en laat zoete dingen zoeter smaken (daarom doet je moeder ook een beetje zout in koekjesdeeg).

Gezondheidsspecialisten zijn niet zo'n fan van zout. Zoals gezegd gebruiken de meeste mensen eerder te veel zout dan te weinig: een mens heeft minder dan 1 gram zout per dag nodig om te overleven, maar de meesten van ons krijgen elke dag gemakkelijk 8 tot 15 gram binnen. En dat extra zout kan leiden tot hoge bloeddruk wat weer hartziekten en herseninfarcten kan veroorzaken. Dus het is gewoon verstandig niet al te veel zout te gebruiken.

Toch is het keukenzout dat we gebruiken voor één ding wel handig; er moet namelijk van de overheid jodium in worden gestopt. Kijk maar eens in de supermarkt of in de voorraadkast, daar zie je waarschijnlijk grote pakken staan die “jozo-zout" heten, van JOdium ZOut. Waarom is dat zo fantastisch? Het is nog steeds meer dan 99,9% NaCl, en slechts 0,005% kaliumjodide. Wel, dat is zo goed omdat wij mensen jodium nodig hebben.

Dat jodium is nodig omdat onze schildklier (klein orgaan in de nek) jodium gebruikt om thyroxine te maken, een hormoon dat ervoor zorgt dat onze stofwisseling snel genoeg gaat. Thyroxine is een van de weinige stoffen die wij mensen maken waar jodium inzit (zie plaatje voor de structuur ervan). En als de hersenen doorkrijgen dat we tekort aan thyroxine hebben, maken ze een hormoon aan dat de schildklier harder aan het werk zet. Maar de schildklier kan nergens jodium vinden, en begint in paniek te groeien om nog beter te kunnen werken. Dat helpt natuurlijk niet, want zelfs een grotere schildklier kan geen jodium opnemen dat er niet is. Maar het kan er wel toe leiden dat de schildklier opzwelt (zie hieronder) of dat je zelfs schildklierkanker krijgt. Kortom, voldoende redenen om jodium-zout te gebruiken.

En dat "gastronomische zeezout" dan dat je in de restaurants vindt en bij lekkerbek-koks? Wel, daar zit juist géén extra jodium in. Dus als je jezelf een dikke nek en eventueel schildklierkanker wil besparen, vervang niet al je zout door zeezout, maar blijf jozo-zout gebruiken. Met mate, natuurlijk. Je vader hoeft niet meer bang te zijn dat je zijn hele salaris in de soep kiepert, maar je bloedvaten zullen je dankbaar zijn voor zuinig zout-gebruik. Eet smakelijk!